Na twee jaar waarin we een daguitstap met heemkundige kring Het Ambacht Maldegem  moesten missen, waren we blij weer te kunnen aanknopen bij wat na Antwerpen, Ieper, Leuven, Sain-Omer en Boom – Mechelen, stilaan een traditie aan het worden was.

Als bestemming voor onze dagreis kozen we, in samenwerking met Davidsfondsafdelingen Maldegem en Adegem, voor Lessen/Lessines en Edingen/Enghien, twee stadjes in Henegouwen, net onder de taalgrens, en vooral: stadjes met een buitengewoon rijk patrimonium.    

De geschiedenis van het Hôpital Notre Dame à la Rose – Gasthuis Onze Lieve Vrouw met de Roos te Lessen gaat terug tot 1242; tot 1980 fungeerde het als ziekenhuis. Het omvat een indrukwekkend complex van gebouwen, daterend van de 16de tot de 18de eeuw, en thans ingericht als museum met o.m. ziekenzalen, refter, kapel, lokalen met de collectie medische instrumenten, een kunstgalerij, een kruidentuin, enz.

De steengroeven van Lessen leveren al eeuwenlang het harde porfier waaruit kasseien gemaakt worden. Vanaf een standpunt met panoramisch uitzicht observeren we de actieve uitbating.

Edingen – Enghien was ooit een productiecentrum van wandtapijten. Vanaf 1607 behoorde het stadje aan de familie Van Arenberg, een naam die velen van ons doet denken aan het Arenbergpaleis in Brussel of de Arenbergschouwburg in Antwerpen, of zelfs aan de Prosperpolder bij Doel of het begijnhof van Sint-Amandsberg bij Gent. Leden van deze hoogadellijke familie waren in de 18de eeuw ook heren van Middelburg.

De familie Van Arenberg liet in Edingen een kasteel optrekken binnen een 183 hectaren groot, ommuurd park met vijvers en beelden, dat gold als één van de mooiste tuinen van Europa. In het begin van de 20ste eeuw werd het domein gekocht door de industrieel baron Empain, die er eveneens een kasteel liet bouwen. Thans is het park eigendom van de stad, die het in zijn vroegere luister tracht te herstellen en onderhouden.

De grote onbekende in ons reisprogramma was het kapucijnenklooster van Edingen. Het werd gesticht in de17de eeuw; de crypte van de kloosterkerk werd de laatste rustplaats van verscheidene prinsen en hertogen van Arenberg en hun dames. In 1997 werd het klooster opgeheven. Met onmetelijk veel  toewijding en idealisme wordt het thans beheerd door een privé-stichting.

Foto’s

????????????????????????????????????

HET AMBACHT MALDEGEM BEZOCHT
‘T GELEEG IN BOOM EN DE DOSSINKAZERNE TE MECHELEN

Het bestuur kon een grote groep leden motiveren om op 17 september mee op te trekken, ditmaal naar Boom en het aartsbisschoppelijke Mechelen.

Een kop straffe koffie in ’t Geleeg, het steenbakkerijmuseum van de Rupelstreek, maakte iedereen goed wakker voor de rondgang in dit pareltje van industriële architectuur en archeologie. In 1986 sloot Paul Frateur hier de laatste steenbakkerij. De Rupeliaanse klei was hier eeuwenlang in een zeer dikke laag beschikbaar. Dat het bakken van stenen gebeurde in een oven van tientallen meters lengte met een voor die tijd zeer uitgekiend verhittingssysteem, was voor de meesten van ons nieuw, en dat het kneden en vormen van een typische Boomse dak- of vorstpan een klusje was dat slechts luttele seconden in beslag nam, daar stonden we ook van te kijken. ’t Geleeg verschafte werk, bouwde zelfs de arbeiderswoningen, zorgde voor herbergvertier enz … Tot W.O. II konden ook moeders en kinderen in ’t Geleeg wat bijverdienen, weliswaar in lange slopende werkdagen. Vele miljoenen Boomse stenen en pannen vonden vanuit ‘t Geleeg hun weg over het hele land, binnen- en buitenland welteverstaan.

De voeten onder tafel schuiven deden we in het groene kader van ‘t Vrijbroekhof aan de rand van Mechelen. We konden er ontspannend bijpraten. Daarna ging het richting Mechelen-centrum.

Van het oude deel van de zogenaamde Dossinkazerne, die dateert van 1756, Oostenrijkse tijd dus, is nog slechts één vleugel bewaard. Vanaf 1942 functioneerde de kazerne als verzamelkamp voor vooral Belgische joden: meerdan 25000 joden en romazigeuners werden van hieruit gedeporteerd naar de uitroeiingskampen. Feiten waarbij nog steeds vele vragen rijzen…! Bob Van Reeth tekende de plannen voor het gloednieuwe Kazerne Dossin-Memoriaal, ook Joods Museum voor Deportatie en Verzet genoemd. De duizenden foto’s en documenten die herinneren aan deze waanzin maken diepe indruk en zetten aan tot kritisch denken. De visie van enkele deelnemers was op sommige punten dan ook niet gelijkluidend met het standpunt van de gids. Het is blijkbaar gevoelige materie. Een bezoekje aan de kathedraal, met de hoop kardinaal Jozef De Kesel eens tegen het lijf te lopen, kon er ook nog bij, doch er is blijkbaar meer nodig om een kardinaal te strikken, ook als is die van Adegem-Maldegem…

Al bijeen was het alweer een goed gevulde en verrijkende uitstap.

W.N.

????????????????????????????????????

Fotos : Marc Martens

HET AMBACHT MALDEGEM BEZOCHT ‘LA COUPOLE’

De Heemkundige Kring Het Ambacht Maldegem mocht zich op 12 september weer verheugen met de zeer positieve respons voor zijn jaarlijkse uitstap, dit keer naar de omgeving van Saint-Omer. ‘Over de schreve’, in het zogenaamd Frans Vlaanderen, is heel wat te zien en te beleven.

Een bezoek aan ‘La Coupole’, de enorme betonnen koepel, tijdens de Tweede Wereldoorlog gebouwd in het heuvelachtige beboste landschap van Wizernes, deelgemeente van Saint-Omer, is een bijzondere belevenis. In de ondergrondse gangen – het resultaat van uitputtende dwangarbeid – werden de raketten gemonteerd die Londen als doelwit hadden, een misdadig opzet waar doeltreffende bombardementen van de R.A.F. tijdig een stokje voor staken. Met prachtig audio-visueel materiaal zijn er ook diverse aspecten van W.O. II op boeiende wijze in beeld gebracht.

Na het middagmaal werd de rustige boottocht doorheen het bucolische landschap van de ‘marais audomarois’, het uitgebreide moeras- en kanalengebied bij Saint.-Omer, als gezellig-ontspannend ervaren. In de late namiddag werd afgestapt in het centrum van Saint-Omer voor een bezoek aan de gotische kathedraal, rijk aan kunst en geschiedenis.

Terugkerend naar Vlaanderen doorheen de mooie streek, eertijds toneel van talrijke veldslagen ter verovering van de ‘rijke Vlaamse gouw’, kon een afscheidsdrink niet ontbreken op de gezellige markt van het hoog gelegen Cassel. Nagenietend van hun ‘picon’ konden de 52 deelnemers enkel maar beamen dat ze een leerrijke uitstap achter de rug hadden, wat belooft voor de toekomst.

W.N.

Het labyrinth in de kathedraal van Saint-Omer

Foto’s : Gothard De Coninck (gdc) en Marc Martens (mm).

Het programma voor onze uitstap van dit jaar zag er als volgt uit:

• 07.45 u. vertrek aan Maldegem zwembad
• 09.30 u. koffie in Salons Georges, Hogeschoolplein 15
• 10.00 u. met de bus naar HistarUZ, Kapucijnenvoer 35
• 10.15 u. kennismaking met de gidsen daar en geleid bezoek
• 12.15 u. met de bus naar Salons Georges voor het middagmaal
• 14.30 u. kennismaking met de stadsgidsen in Salons Georges, waarna kort bezoek aan het stadhuis, de Sint-Michielskerk (magnifieke barokke gevel, schitterend houtsnijwerk), wandeling langs het Koningscollege, het Premonstreitcollege en het Atrechtcollege en langs de tuin van het Van Dalecollege naar het Groot Begijnhof met eveneens geleid bezoek.
• 16.30 u. einde rondleiding, uitblazen met een drankje…
• 17.30 u. huiswaarts.

Voor velen was de grote onbekende in dit programma wellicht HistarUZ. Het gaat om een museale verzameling medische instrumenten, onderzoekstafels, kasten, rolstoelen en karren, prothesen, boeken, foto’s… die de geschiedenis van de Leuvense medische faculteit illustreren. In de bakermat van UZ Leuven komen daarmee de kamers uit de jaren ’50 én de toen gangbare technieken weer tot leven. Waardevolle objecten uit alle hoeken van het ziekenhuis staan er tentoon, boeiende verhalen onthullen de gedrevenheid van velen in hun streven naar betere geneeskunde en gezondheidszorg.

Na zoveel artikels over de Eerste Wereldoorlog in de jaarboeken van Het Ambacht, werd het ook eens tijd om ons naar enkele plaatsen te begeven waar die oorlog op zijn hevigst heeft gewoed en zijn sporen heeft nagelaten, en naar enkele van de talrijke oorden waar de slachtoffers ervan hun laatste rustplaats hebben gevonden en worden herdacht.

Op de kortste keren was de bus voor de uitstap volgeboekt. In de voormiddag brachten we een gegidst bezoek aan het Memorial Museum Passchendaele 1917 in Zonnebeke.

Na het middagmaal in leper bracht de bus ons naar Essex Farm Cemetery in Boezinge, Yorkshire trench & dug-out, een gerestaureerde loopgraaf met in- en uitgangen van een ‘deep dug-out’ uit 1917, eveneens in Boezinge, de Duitse begraafplaats in Langemark en ten slotte Tyne Cot Cemetery in Zonnebeke. Na deze boeiende en zeer gewaardeerde rondrit, prima gegidst, was er nog tijd voor een verfrissing of voor een wandeling naar de Menenpoort in Ieper.

Met steun van de Maldegemse Cultuurraad organiseerde Het Ambacht Maldegem op 10 september 2014 een dagreis naar Antwerpen, met een zwaar maar bijzonder boeiend programma: in de voormiddag gegidste wandeling in de joodse wijk, ’s namiddags bezoek aan het Red Star Line-museum en daarna nog aan de Sint-Pauluskerk, Antwerpens mooiste…